บ้านๆน่านๆ

จิบกาแฟในห้องสมุดบ้านๆน่านๆ กับบรรณาริสตาผู้ใช้ชีวิตบนความเนิบช้าได้อย่างพอดิบพอดี

ท่ามกลางความอ่อนล้าของจิตใจ ผสานไปกับความเงียบจากภายนอก เสียงภายในใจของ ‘ครูต้อม’ – ชโลมใจ ชยพันธนาการ อดีตครูสอนภาษาไทยที่เลือกทำตามสิ่งที่หัวใจเรียกร้อง นั่นคือการกลับมาอยู่บ้านที่จังหวัดน่าน และทำ บ้านๆน่านๆ ห้องสมุดและเกสต์โฮม ขึ้นมา โดยผันตัวมาเป็นบรรณาริสตา (บรรณารักษ์+บาริสตา) ด้วยเหตุผลว่า การกลับมาสู่ที่ที่คุ้นเคยในวัยเยาว์ ผู้คนอัธยาศัยดี อากาศดี และมีความเนิบช้า อาจดีเสียกว่าปล่อยให้ความอ่อนแรงกลายเป็น ‘นกปีกอ่อนแรง’ เข้าสักวัน

บ้านๆน่านๆ
HOME SWEET HOME

“ครูกลับมาที่น่านได้ 12 ปีแล้ว และเราก็ชอบบ้านตัวเองมากๆ” ครูต้อมเอ่ยขึ้น พลางยกอเมริกาโนร้อนขึ้นจิบ ก่อนจะเล่าเรื่องเมืองน่าน ห้องสมุด และชีวิตที่น่านให้ฟังว่า ผู้คนส่วนใหญ่จำนวนไม่น้อยต่างพากันออกไปแสวงหาบางอย่างในเมืองใหญ่ ครูต้อมเองก็เป็นคนหนึ่งในนั้นที่ออกจากน่าน แต่งงาน และย้ายไปอยู่จังหวัดเพชรบูรณ์ตั้งแต่อายุ 19 ปี

จนกระทั่ง 23 ปีต่อมา เธอก็กลับมาที่น่านอีกครั้ง ครูต้อมยังคงสอนหนังสือควบคู่ไปกับการเปิดห้องสมุดสาธารณะเฉพาะวันเสาร์อาทิตย์ในบริเวณที่ปรับใหม่ ทำควบคู่กันไปได้สักระยะ อาชีพครูกลับทำให้รู้สึกครั่นเนื้อครั่นตัว สอนอย่างไม่เป็นสุข จึงต้องหยุดตัวเอง พร้อมกับการตั้งคำถามอีกครั้ง

“เราก็คิดว่า หากหยุดตรงนี้แล้วจะไปต่อตรงไหน” ครูต้อมยอมรับว่าตอนนั้นคิดหนัก

บ้านๆน่านๆแต่ท้ายที่สุดแล้วความคิดอย่างเป็นเหตุผลเป็นผล ผสานไปกับความเข้าใจในบริบทของเมืองน่าน ผู้คน และการประเมินค่าครองชีพที่แน่ชัดแล้วว่าค่อนข้างต่ำ ห้องสมุดจึงเดินหน้าต่อ พร้อมการเกิดขึ้นของเกสต์เฮาส์หลังน้อยที่ให้คุณแม่เป็นผู้ดูแลหลัก และมีโซนร้านกาแฟอยู่ในห้องสมุด

“สิ่งมีชีวิตอย่างคนเราไม่ยอมปล่อยให้ตัวเองเจ็บปวดนานหรือตายหรอก ท้ายสุดแล้วมันจะดิ้นรนให้รอดจนได้”

นี่คือสิ่งที่พลังแห่งความเชื่อมั่นที่ทำให้ชีวิตของครูต้อมและห้องสมุดบ้านๆ น่านๆ ผสานกันได้อย่างลงตัว ทั้งยังได้ทำในสิ่งที่รัก ได้อยู่กับความเนิบช้าและความเงียบสงบที่แท้จริงของเมืองน่าน เมื่อถึงวันหยุดประจำสัปดาห์ของห้องสมุด เธอจะปลีกกายไปซ่อมร่างกายและเติมพลังให้กับชีวิตในสวนแห่งความลับที่มีภูเขาเป็นกำแพงกั้น อยู่ห่างจากห้องสมุดไปเพียง 11 กิโลเมตร

“ที่สวนลับทำให้เราได้ใช้ชีวิต ส่วนที่ห้องสมุดทำให้เราได้ผ่อนคลาย เราก็มีความคิดที่อยากเกษียณตัวเองจากการเป็นบรรณาริสตาในปีหน้าเลย (หัวเราะ) ส่วนคำถามที่ว่า เราคิดที่จะอยู่ที่นี่ตลอดไปไหม เราเชื่อว่าความคิดเปลี่ยนแปลงได้เสมอ แต่ในเมื่อวันนี้เรายังอยู่เมืองน่าน น่านก็ทำให้เรายังอยู่ ไม่ไปไหน” ครูต้อมย้ำ

บ้านๆน่านๆ
MY VIEW ON NAN

“คำถามที่ว่าทำไมจึงเลือกเมืองน่านเป็นที่สุดท้าย เรามองเห็นเรื่องความอยู่รอด อยู่เย็นเป็นสุข มีเงินไม่มากแต่อยู่ได้เป็นสัปดาห์ ที่อยู่อาศัยราคาไม่แพง บรรยากาศเงียบ ไม่พลุกพล่าน อากาศดีกว่าเมืองใหญ่ ต้นไม้เยอะ ผู้คนอัธยาศัยดี ประนีประนอม สิ่งที่เห็นทุกๆ อย่างในที่แห่งนี้เป็นความงามและน่าอยู่ไปหมด เราสัมผัสได้จากความรู้สึก อยากให้คนที่แวะมาน่านเป็นผู้ซึมซับและสัมผัสความเป็นน่าน นอกเหนือจากคำบอกเล่าของเราเอง”