อากาศเย็นยะเยือก ลมพัดบาดหน้า พระอาทิตย์ที่ขึ้นมาสายๆ พอบ่ายแก่ๆ ก็จางไป ปล่อยทิ้งฟ้าไว้เป็นสีหม่นเทาพอกันกับพื้นถนนที่ปกคลุมด้วยหิมะค้างเติ่งซึ่งทับถมกันมานานหลายวัน สภาพอากาศแบบนี้ รวมไปถึงค่าครองชีพแพงหูฉี่ ทำเอาสงสัยว่า อะไรกันที่ทำให้ ‘นอร์เวย์’ เป็นประเทศที่ผู้คนมีความสุขลำดับต้นๆ ของโลก กว่าความหนาวจะกลับมาอุ่น กว่าอากาศสีเทาจะกลับมามีชีวิตชีวาอีกครั้ง ก็ปาเข้าไปปลายเดือนเมษายน ผู้คนทั้งเมืองดูพร้อมใจออกจากบ้านมาร่วมงาน ‘Tourist...
ตลาดชุมชนเป็นหนึ่งในที่แรกๆ ที่เรามักตามหาเสมอเมื่อเดินทางเข้าไปยังเมืองใหม่ๆ ไม่มีพื้นที่ไหนอีกแล้วที่จะทำให้คนนอกบ้านต่างเมืองได้สัมผัสความเป็นท้องถิ่น ตั้งแต่วัตถุดิบอาหาร วัฒนธรรมการกิน ท่าทีของผู้คนที่อาศัยอยู่ในเมืองนั้นต่างออกมาจับจ่ายใช้สอย ไปจนถึงบรรยากาศธรรมดาๆ ของเมืองที่เกิดขึ้นในแต่ละวัน ซึ่งเราเพิ่งจะได้ก้าวเข้ามาสัมผัส แล้วมันก็จะดำเนินต่อเนื่องไปเรื่อยๆ แม้ว่าจะถึงวันที่เราต้องจากเมืองนั้นไป จากการสังเกต ตลาดที่อยู่ในหลายๆ เมืองซึ่งเราเคยไปฝากปากท้อง ไม่ว่าจะเป็น Santa...
สุดเขตปลายรถไฟสายทรานส์-ไซบีเรีย สุดสายปลายทางการเดินทาง คือเส้นทางหนึ่งที่ฝันไว้ สุดขอบดินแดนโลกตะวันตก ล่องข้ามน่านน้ำมหาสมุทรนั่นไปก็คือโลกตะวันออกที่เราเริ่มออกเดินทาง หากทรานส์-ไซบีเรียคือความฝัน วลาดีวอสตอค (Vladivostok) คือเมืองปลายทางที่เราไม่อยากก้าวมาถึง เพราะมันเป็นสัญญาณว่าความฝันนั้นจบลงแล้ว วลาดีวอสตอค เป็นประตูบ้านของรัสเซียฝั่งเอเชียแปซิฟิก จุดเริ่มต้นเส้นทางในฝันทรานส์-ไซบีเรียของใครหลายคน และเป็นจุดสิ้นสุดการเดินทางของใครบางคนรวมทั้งตัวเราเอง นอกจากที่ตั้งสุดตะวันออกไกลของรัสเซีย...
ฉันเหนื่อย เหนื่อยเดินประท้วงทุกสิบมีนา ตะโกนโห่ร้องก้องไปในหุบเขาดารัมซาลา ฉันเหนื่อย เหนื่อยกับการขายเสื้อผ้าริมถนน สี่สิบปีแห่งการอดทน รอคอยความหวังเล็กราวฝุ่นผง ฉันเหนื่อย เหนื่อยกินข้าวกับดาล1 ให้อาหารวัวควายในป่าคานาคาธา ฉันเหนื่อย เหนื่อยลากโดตี2ไปมา บนพื้นโคลนถนนแมนกูทิลา ฉันเหนื่อย เหนื่อยกับการต่อสู้ให้ประเทศ ที่ฉันไม่เคยเห็น...
“รสหวานของปลาไหลทะเล ไข่ม้วน และคัมเปียว รสเปรี้ยวและเค็มของโคฮาดะ รสขมของสึเคะปลาเนื้อแดง และรสมันของฮิราเมะกับหอยแครง… สีแดงของปลาเนื้อแดงและหอยแครง สีเหลืองของไข่ม้วน สีครามของปลาโคฮาดะ สีขาวของปลาฮิราเมะ และสีดำของคัมเปียว” ท้องร้องโครกครากแทบคลานหาอาหารญี่ปุ่นกินเสมอหลังจากที่ได้อ่าน ‘ไอ้หนุ่มซูชิ’ ฉากบนโต๊ะอาหารนี่เองที่ทำให้วัฒนธรรมในชีวิตประจำวันแบบฉบับญี่ปุ่นค่อยๆ แทรกซึมเข้ามาในความสนใจ ไม่ว่าจะเป็นคำกล่าว ‘อิตะดะคิมัส” ที่แม่โนบิตะมักย้ำให้พูกก่อนมืออาหาร หรือมิซาเอะแม่ผู้คอยจ้องไม่ให้ชินจังแอบเอาพริกหวานไปทิ้งใต้โต๊ะ เพื่อฝึกนิสัยให้กินผักได้...
“ทุกคนมีสิทธิในการตาย (หากนั่นไม่ใช่ข้อบังคับ), สิทธิในการทำผิดพลาด, สิทธิที่จะสงสัย, สิทธิที่จะรัก และถูกรัก (หากข้อหลังนั้นไม่ใช่สิ่งจำเป็น), สิทธิในการมีความสุข, สิทธิในการที่จะไม่มีความสุข, สิทธิในการมีศรัทธา, สิทธิในการเลือกสัญชาติของตนเอง, สิทธิที่จะเข้าใจ หรือปฏิเสธที่จะเข้าใจอะไรเลย, สิทธิที่จะรักและดูแลแมว (หากแมวไม่ต้องรักและดูแลคุณกลับ)…” ฟังดูเหมือนเป็นเรื่องตลกและโกหก หากจะบอกว่าข้อความข้างต้นคือบางส่วนของรัฐธรรมนูญประจำรัฐอิสระแห่งหนึ่ง หากแต่นี่เป็นข้อความจริง และรัฐแห่งนี้มีตัวตนอยู่จริง...
‘Dialogue with Time’ เป็นนิทรรศการในศูนย์วิทยาศาสตร์ที่เอาจริงเอาจังเรื่อง EduTainment หรือการเรียนการสอนที่ผสมผสานศาสตร์และศิลป์ต่างๆ ให้เกิดความสนุกสนานในการเรียนรู้ของประเทศสิงคโปร์ จนทำให้เราไม่แปลกใจเลยว่าทำไมระบบการศึกษาของที่นี่ถึงมีมาตรฐานสูงเป็นอันดับต้นๆ ของเอเชีย รวมถึงของโลกด้วย ขนาดนิทรรศการนี้ยังสามารถออกแบบและนำเสนอออกมาให้สนุก สะท้อนสังคมได้อย่างมีสีสัน และชวนให้ทุกคนมาเปิดประสาทการเรียนรู้ แม้ว่าวันนั้นเป็นเวลาบ่ายแก่ๆ ของวันเสาร์ที่ฝนตก แต่คนจำนวนไม่น้อยทั้งครอบครัวและคู่รักต่างพากันมาเดินเล่นเต็มไปหมด ภาพของทุกคนที่เพลิดเพลินกับ Science...
รูปปั้นทหารทำจากหินใส่ชุดเกราะโบราณ พร้อมตัวอักษรเกาหลีพาดอยู่บนอาคารตึกแถวสองชั้นหลังเก่าในยานชานเมืองของวลาดีวอสตอค ผู้ชายวัยกลางคนหน้าแดงก่ำแดดสามคนนั่งยองๆ พ่นยาสูบกันอยู่หน้าร้าน เงยหน้าขึ้นมาโดยไม่กล่าวคำทักทายอะไร เพียงแต่พยักหน้าหันไปทางประตูที่มีกระดาษติดอยู่ ซึ่งเขียนเป็นภาษาเกาหลี รัสเซีย และอังกฤษห้วนๆ ว่า “ปิด-เปิด 5 โมง” เรารู้สึกตัวว่าถูกจับจ้อง ครั้นพอหันไปมองสายตามสามคู่กลับทำให้เราเลิ่กลั่กเบือนหันไปจับจ้องกับมวนยาสูบตรงหน้าแทน นาฬิกาบอกเวลาว่าอีกไม่นานจะ 5 โมง...
“Hate speech is not free speech” ถึงวันนี้มีใครจดจำข่าวผู้ชายที่ถูกถ่ายรูปบนรถไฟฟ้า ในภาพนั้นเขายืนเล่นมือถือ สวมรองเท้าที่มีรอยเป็นรู พร้อมแคปชันที่ผู้ถ่ายกล่าวไว้ว่า “รองเท้าติดกล้อง ขอให้สาวๆ ระวังตัว” กันได้บ้าง จำได้บ้างไม่ได้บ้าง แน่นอนละ เรื่องราวก็ผ่านมาแล้วเป็นปีๆ เนื้อหาของข่าวว่าอย่างไรนั้นจำไม่ได้ อย่าว่าแต่ให้รื้อความจำเลยว่าเคยฝากความเห็นอะไรเกี่ยวกับเรื่องนั้นหรือไม่ อาจจะเคยพยักหน้าเออออไปในเชิงต่อว่าผู้ชายคนนั้น...
“Art wasn’t supposed to look nice; it was supposed to make you feel” —ศิลปะไม่ควรเป็นเพียงความสวยงามเท่านั้น ศิลปะควรทำให้เรารู้สึก -Pablo Picasso คำพูดนี้มักสะท้อนก้องไปมาอยู่ในหัว...
รถไฟเบอร์ 2 ตู้ ขบวนเบอร์ 14 ที่นั่งเบอร์ 16 ระยะเวลาเดินทาง 78 ชั่วโมง ก่อนจะถึงที่หมายแรก พร้อมข้อมูลการเดินทาง เวลาท้องถิ่นเมื่อเทียบกับเวลาบนรถไฟถูกเขียนไว้อย่างละเอียดโดยเพื่อนชาวรัสเซียที่พบกันในโฮสเทลและคอยช่วยเหลือเพื่อเตรียมตัวเดินทางโดยรถไฟข้ามจากเมืองหลวงฝั่งตะวันตกไปยังสุดขอบตะวันออกของประเทศรัสเซีย ความใส่ใจของเพื่อนใหม่ที่มากล้นจนเรานึกไม่ออกว่าการเดินทางครั้งนี้จะเป็นไปได้อย่างไรหากปราศจากมิตรภาพ และต้องประหลาดใจกับความรู้สึกที่เปลี่ยนไปเมื่อได้พบและพูดคุยกับคนรัสเซียที่ใครต่อใครต่างบอกเป็นเสียบเดียวกันว่าเป็นคนเย็นชาพอกับอากาศหน้าหนาว ก้าวแรกในประเทศนี้ที่ภาษาอังกฤษไม่ช่วยอะไร และการยิ้มสู้ก็ดูจะไม่ช่วยให้ได้รับความเห็นใจเพิ่มขึ้นแต่อย่างใดจึงเต็มไปด้วยความคาดเดาไม่ได้ “เราไม่ยิ้มเพียงเพราะว่ามันสุภาพ” ...
เราเดินข้ามสะพานชาร์ลส์ ข้ามผ่านจัตุรัสเมืองเก่าที่คลาคล่ำไปด้วยนักท่องเที่ยว แผงขาย Trdelník หรือ Chimney cake ขนมปังม้วนแท่งเหล็กย่างบนเตาถ่านโรยด้วยน้ำตาลและผงอบเชย ที่ใครมาก็ต้องซื้อกลับไปถ่ายรูปราวกับว่ามันเป็นขนมท้องถิ่นของที่นี่ ทั้งที่เจ้าขนมนี้มีขายทั่วยุโรปตะวันออกจนบอกไม่ได้ว่ามันเป็นขนมดั้งเดิมของประเทศไหน เดินต่อมาเรื่อยๆจนถึงจัตุรัสเวนเซสลาส ผ่านถนนช้อปปิ้งสายหลักที่เต็มไปด้วยร้านค้าแบรนด์เนมที่ข้าวของเหมือนกันไปหมดทั่วโลก ผ่านพิพิธภัณฑ์คอมมิวนิสต์ที่จัดแสดงนิทรรศการถาวร ‘ความฝัน ความจริงและฝันร้าย สะท้อนชีวิตภายใต้ระบอบคอมมิวนิสต์ในเชโกสโลวาเกีย’ แต่เรายังคงเดินต่อมาเรื่อยๆ จนมาหยุดอยู่ที่สวนสาธารณะเล็กๆ แห่งหนึ่งที่อยู่ติดกับโรงหนังเก่าขนาดเล็ก ที่นี่ไม่ใช่พิพิธภัณฑ์...