เมื่อพูดถึงสงกรานต์ ผมคิดถึงตอนเด็กๆ ในวันร้อนระอุ น้ำเย็นๆ ปืนฉีดน้ำราคาถูก เสียงหัวเราะเอะอะ และรอยยิ้มของญาติๆ ที่นานๆ ทีจะได้พบกัน ยิ่งได้ไอแดดร้อนเดือนเมษายิ่งคิดถึงความทรงจำเหล่านั้น โดยเฉพาะหลังจากที่ผมไม่ได้พบครอบครัวและญาติเลยเป็นเวลานานนับเดือนแล้ว
ภาพนี้เป็นภาพที่ผมถ่ายตอนไปเที่ยวครั้งล่าสุดกับคุณพ่อคุณแม่ ด้วยความที่ผมไปเรียนต่อ ทำงานและเติบโตที่ต่างประเทศ ทำให้เราไม่ค่อยได้เจอกันมากนักในช่วงสิบปีที่ผ่านมา การเจอกันก็ค่อนข้างรวบรัด และรวบรัดเกินไปโดยเฉพาะหากผมรู้ว่าจะมีเหตุการณ์ไวรัสแบบนี้ ที่ทำให้ใจหายว่าอีกนานแค่ไหนที่ชีวิตของผู้คนที่ลำบากจะกลับมาเป็นปกติ สถานที่ในภาพถ่ายที่สร้างบรรยากาศแสนคึกคัก อีกหน่อยจะยังเป็นแบบนั้นหรือเปล่านะ
และอันที่จริงแล้วช่วงนี้เป็นช่วงที่คนในครอบครัวน่าจะได้อยู่กันพร้อมหน้าพร้อมตา
ในวัฒนธรรมไทย เรามีประเพณีที่ทุกปีควรกลับบ้านไปกราบไหว้ผู้ใหญ่ ทำพิธีรดน้ำดำหัว ให้ความเคารพผู้ใหญ่ ชะล้างความผิด สงกรานต์ทำหน้าที่สำคัญในการช่วยสานความสัมพันธ์ให้กับคนในครอบครัว ที่อาจถูกระบบเศรษฐกิจสมัยใหม่บีบบังคับให้ไม่ได้เจอหน้ากันบ่อยเท่าแต่ก่อน จึงเป็นธรรมดาที่จะมีแรงกดดันและความเคยชินที่ทำให้เราอยากรวมตัวกันในวันสงกรานต์
การพบหน้ากันเป็นการให้เกียรติและเป็นสัญลักษณ์ของความไว้เนื้อเชื่อใจ คนรุ่นก่อนอาจไม่เข้าใจว่าคนรุ่นหลังเขาสามารถคบหากัน ตกลงทำธุรกิจกัน ทำกิจกรรมร่วมกัน โดยแทบไม่เคยพบหน้ากันได้อย่างไร
ทว่าด้วยสถานการณ์ไวรัสในปีนี้ การเคารพผู้ใหญ่และสานความสัมพันธ์ในครอบครัวที่ดีที่สุด ก็คือการไม่ไปพบและไม่ไปทำพิธีร่วมกันแบบต่อหน้าหากไม่ได้มีความจำเป็นที่จะต้องกลับไปดูแลท่าน เพราะการตัดสินใจครั้งนี้อาจทำให้เราไม่เหลือครอบครัวให้สานสัมพันธ์ต่อหลังจากนี้ในปีถัดๆ ไป อย่างที่เราได้เห็นการพรากจากกันของครอบครัวเป็นหมื่นเป็นแสนในประเทศเล็กใหญ่ แย่ไปถึงขั้นที่ว่าหลุมฝังศพไม่เพียงพอ
ระยะห่าง 1-2 เมตรที่เป็นข้อแนะนำเพื่อป้องกันการติดเชื้อไวรัส ก็มิได้เป็นตัวเลขที่แน่ชัด เนื่องจากโรคนี้ไม่จำเป็นต้องออกอาการ อีกทั้งไม่มีใครทราบว่าตนเป็นพาหะหรือไม่ ตรวจแล้วไม่พบก็ไม่ได้แปลว่าการตรวจถูกต้องเสมอ หากโชคไม่ดี เพียงคำพูดที่เราเอ่ย สิ่งของที่เราส่ง ก็สามารถคร่าชีวิตคนที่เรารักได้โดยไม่รู้ตัว
สิ่งที่ควรทำตอนนี้จึงเป็นการติดต่อกันผ่านเทคโนโลยี โชคดีว่าเรายังพอมีทางออกให้เราสามารถส่งความห่วยใยต่อคนที่เรารักได้ – โดยไม่จำเป็นต้องคำนึงถึงว่าวันนี้เป็นวันอะไร