ปกติแล้วการที่เรามองเห็นภาพต่างๆ ชัดนั้นมีองค์ประกอบตั้งแต่ กระจกตา เลนส์ตา น้ำวุ้นตา และจอประสาทตา เส้นประสาทตา ทุกอย่างต้องปกติ กระจกตา เลนส์ตา น้ำวุ้นตาต้องใส แสงที่ผ่านมาต้องผ่านองค์ประกอบเหล่านี้ ไปตกที่จุดรับภาพบริเวณจอประสาทตาพอดี และส่งสัญญาณผ่านเส้นประสาทตาไปยังสมองส่วนที่เกี่ยวข้องกับการมองเห็นแปลผลออกมาเป็นภาพ แต่คนที่สายตาสั้นนั้นแสงจากที่ไกลจะไปตกก่อนถึงจุดรับภาพ ส่วนสายตาเอียงเกิดจากความโค้งกระจกตาสองแกนแตกต่างกันภาพที่ผ่านจึงไปตกคนละจุดทำให้มองเห็นภาพไม่คมชัด
การผ่าตัดแก้ไขสายตาวิธี LASIK นั้นจะไปแก้ไขที่กระจกตาโดยปรับความโค้งกระจกตาให้เหมาะสมตามค่าสายตา (แก้ไขสายตาสั้นกระจกตาจะแบนลง แก้ไขสายตายาวกระจกตาจะโค้งขึ้น แก้ไขสายตาเอียงปรับความโค้งกระจกตาบางแกนให้แบนลง) โดยใช้เลเซอร์ที่เรียกว่า Excimer laser ซึ่งเป็นเลเซอร์เย็นที่มีความแม่นยำสูงในระดับไมครอนในการปรับความโค้งกระจกตา เมื่อความโค้งกระจกตาเปลี่ยนไป แสงที่หักเหผ่านกระจกตาจึงไปตกที่จุดรับภาพพอดี ทำให้เห็นภาพชัดเจน
สำหรับบางท่านที่สายตาสั้นมาก เอียงมาก หรือค่าตาสองข้างต่างกันมากไม่สามารถใส่แว่นได้เพราะการใส่แว่นที่ค่าสายตาสองข้างต่างกันมากทำให้ขนาดภาพต่างกันจนเกินไปใส่แล้วอาจจะมีอาการมึนศีรษะปวดศีรษะได้ ส่วนผู้ที่สายตาเอียงเยอะการใส่คอนแทคเลนส์จะไม่สามารถแก้ไขค่าสายตาได้หมดทำให้การมองเห็นภาพยังไงก็ไม่ชัด ท่านเหล่านี้จะมีประโยชน์จากการทำ LASIK ค่อนข้างมาก
LASIK (Laser In Situ Keratomileusis)
เป็นการผ่าตัดแก้ไขสายตาสั้น เอียง ยาวแต่กำเนิด โดยจักษุแพทย์จะทำการแยกชั้นกระจกตาชั้นบนด้วยเครื่องแยกชั้นกระจกตา แล้วใช้ excimer laser ปรับความโค้งกระจกตาและปิดกระจกตาที่แยกชั้นกลับดังเดิม จะติดกลับเองภายใน 2 นาทีไม่ต้องเย็บแผล กระจกตาเป็นอวัยวะที่พิเศษมากคือใส ไม่มีเส้นเลือดมาเลี้ยง และการสมานของแผลไวมากๆ กล่าวคือการผ่าตัดวิธีนี้สามารถฟื้นตัวได้ใน 1 วัน กระจกตาจะยุบบวมและเห็นชัด ใช้ชีวิตปกติได้
PRK (Photorefractive Keratectomy)
เป็นการผ่าตัดแก้ไขสายตาวิธีอีกหนึ่งที่เหมาะกับคนที่กระจกตาบางไม่สามารถทำการผ่าตัดแก้ไขสายตาวิธี LASIK ได้ ซึ่งวิธีนี้จะไม่มีขั้นตอนแยกชั้นกระจกตา จักษุแพทย์จะขัดผิวกระจกตาด้านบนที่เรียกว่าชั้น Epithelium ออก แล้วใช้ Excimer laser ปรับความโค้งกระจกตาเช่นเดียวกับวิธี LASIK ผ่าตัดวิธีนี้จะใช้เวลาพักฟื้นนานกว่าวิธี LASIK และจะเจ็บแผลหลังทำมากกว่า
หลายท่านถามว่าจะเลือกทำวิธีไหนดี ขึ้นกับอะไรบ้าง หลักๆ คือขึ้นอยู่กับค่าสายตาและความหนากระจกตาของคนไข้แต่ละท่าน จักษุแพทย์จะเป็นผู้พิจารณาอีกที นอกจากนั้นในอาชีพอาจจะมีข้อยกเว้นที่จำเป็นต้องเลือกวิธี PRK มากกว่า LASIK เช่น นักบิน ทหาร หรือเล่นกีฬาที่เสี่ยงต่อการกระแทกที่ดวงตาโดยตรง เช่น นักมวย
ใครที่เหมาะกับการทำ LASIK
• ผู้ที่สายตาสั้น 75-1,200 เอียง 75-500 และไม่อยากใส่แว่นหรือคอนแทคเลนส์
• มีอายุ 19 ปีขึ้นไปไม่ควรเกิน 55 ปี และค่าสายตาคงที่คือเพิ่มไม่เกิน 50 ต่อปี
• ไม่อยู่ในภาวะตั้งครรภ์หรือให้นมบุตร
• ไม่มีโรคทางตา เช่น กระจกตาย้วย กระจกตาเสื่อม ต้อหิน ต้อกระจก
• ไม่มีโรคที่ทำให้แผลหายช้า เช่น เบาหวาน หรือแพ้ภูมิตัวเองที่ยังคุมอาการไม่ได้
อยากทำ LASIK ต้องทำอย่างไร
• ศึกษาหาข้อมูล หาศูนย์ที่น่าเชื่อถือ ว่ามีมาตรฐาน ความปลอดภัย
• งดใช้คอนแทคเลนส์แบบนิ่ม 3-7 วัน แบบแข็ง 2 สัปดาห์ขึ้นไปก่อนมาตรวจ
• หาวันพักรักษา ปกติการผ่าตัด LASIK พักฟื้น 1-2 วัน PRK พักฟื้น 4-7 วัน
• วันที่มาควรงดใช้น้ำหอม เพราะอาจมีผลกับเครื่องเลเซอร์
หลังผ่าตัด LASIK ต้องดูแลตัวเองอย่างไรบ้าง
• หลีกเลี่ยงไม่ให้น้ำเข้าตาเจ็ดวัน เพราะถ้าน้ำสกปรกเข้าตาอาจจะเพิ่มโอกาสการติดเชื้อที่ตาได้ ให้เช็ดรอบตาด้วยน้ำเกลือปลอดเชื้อแทน
• หยอดยาตามที่แพทย์สั่ง หลังผ่าตัดแพทย์จะให้ยาฆ่าเชื้อและยาลดอักเสบไปหยอดประมาณเจ็ดวัน
• ช่วงแรกหลังทำจะมีอาการตาแห้งและค่อยๆ ดีขึ้นเพราะฉะนั้นควรจะหยอดน้ำตาเทียมบ่อยๆ
• กลางคืนควรใส่ฝาครอบตา 7 วัน เนื่องจากในช่วงแรกแผลยังไม่แข็งแรงกันอะไรไปโดนดวงตาในเวลากลางคืนโดยที่ไม่รู้ตัว
• งดออกกำลังกาย 7 วัน งดว่ายน้ำ 1 เดือน การออกกำลังกายหนักเช่น ฟุตบอล บาสเกตบอล แนะนำ 1 เดือน หรือใส่ sport goggle ป้องกัน
• ใส่แว่นกันแดดกันฝุ่นกันลมใน 2 สัปดาห์แรกถึง 1 เดือน เวลาออกนอกอาคาร
บทความโดย: แพทย์หญิงชญานี โพธิวงศาจารย์
จักษุแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านกระจกตาและการแก้ไขสายตาผิดปกติ ศูนย์เลสิก โรงพยาบาลสมิติเวช ไชน่าทาวน์
ภาพ: Getty Images