ญี่ปุ่นเป็นประเทศอันดับต้นๆ ที่คนไทยเลือกไว้เป็นหมุดหมายประจำปี บางคนไปตามฤดูกาลแล้วเปลี่ยนภูมิภาค บางคนเดินทางไล่ภูมิภาคจากใต้สุดไปยังเหนือสุด บางคนไปตามเส้นทางรถไฟ แต่ละคนเลือกที่จะไปญี่ปุ่นด้วยสายตาและแนวคิดที่หลากหลาย เราเองก็เป็นหนึ่งในคนเหล่านั้น ซึ่งก่อนที่จะออกเดินทางได้ไม่กี่วัน ได้อ่านหนังสือชื่อ อิคิไก แปลโดย วุฒิชัย กฤษณะประกรกิจ หรือ ‘พี่อ๋อง’ บก.บห. ของเราเหล่าชาว a day BULLETIN
เมื่ออ่านจนจบ วันเดินทางไปญี่ปุ่นก็มาถึง ขอสารภาพเลยว่ากลิ่นอายแนวคิดของอิคิไกบางอย่างทำให้การกดชัตเตอร์ภาพผู้คนในเมืองโตเกียวและโอซาก้าของเรานั้นขยับออกจากมุมมองเดิมเล็กน้อย แถมยังชักชวนให้เรามองญี่ปุ่นในอีกมุม มุมที่มีแต่ความสงบนิ่งทั้งภายนอกและภายใน รวมไปถึงสถานที่ระหว่างทางและผู้คนที่เคลื่อนผ่าน
ท้ายสุดเราได้รวบรวมภาพถ่ายเหล่านั้นไว้ในหัวข้อ ‘Japan Candid’ สะท้อนญี่ปุ่นในมุมที่เราเห็น และฉุกคิดขึ้นมาได้ว่า… ในความวุ่นวายจะมีความสงบ ที่เรายังไม่สงบนั่นเพราะเรายังหาพื้นที่นั้นไม่เจอ อาจเพราะบางทีเรามองไกลเกินไป ทั้งๆ ที่พื้นที่ที่อยู่แล้วสบายใจสูงสุดอาจจะอยู่แค่ตรงหน้าเรานี่เอง เรียกง่ายๆ ว่า จะสงบหรือวุ่นวาย จะมีค่าหรือไร้ค่า จะสุขหรือทุกข์ ทุกอย่างล้วนแล้วอยู่ที่การเลือกมองของตัวเราเองทั้งสิ้น
Candid Shot 1: Only Me
เราตั้งใจที่จะไม่เดินเข้าไปภายในปราสาทโอซาก้า แต่ตั้งใจมาเดินเล่นบริเวณรอบๆ ปราสาท เพื่อชมร้านค้าและดอกซากุระที่มีมากถึง 4,000 ต้น หากเป็นช่วงเวลาอื่น ผู้คนคงต่างพากันมาจับจองพื้นที่เพื่อนั่งชมซากุระกันเป็นจำนวนมาก แต่ช่วงปลายเทศกาลชมดอกซากุระแบบนี้ ทำให้เราโชคดีที่ได้เจอกับความสงบจนรู้สึกสบายใจอย่างบอกไม่ถูก
Candid Shot 2: Happy Older Women
เราเดินเล่นในย่านชินไซบาชิซึ่งเป็นแหล่งช้อปปิ้งหลักของโอซาก้าจนเย็น แสงสุดท้ายของวันค่อยๆ จางลง เราเกือบจะเดินสวนกับคุณยายคนหนึ่ง สวมแว่นสายตา มือข้างขวากางร่ม มือข้างซ้ายเข็นกระเป๋าล้อเลื่อน เราหยุดเดินทันทีแล้วยกกล้องขึ้นมาถ่ายคุณยายที่ค่อยๆ ก้าวเท้า โดยมีแสงแดดยามเย็นทอดผ่าน ทำให้เรารู้สึกว่า ผู้สูงอายุชาวญี่ปุ่นส่วนใหญ่ยังคงใช้ชีวิตอย่างสงบสุข หลายคนยังคงทำงานและเดินทางไปไหนมาไหนได้ด้วยตัวเอง
Candid Shot 3: Wait for Me Come Home
แสงยามเย็นเชิญชวนให้เรามองผู้คนสองข้างทางมากยิ่งขึ้น แสงที่สาดลงมายังถนนทำให้เรารู้สึกได้ถึงความเหงาของผู้คนมากมายในเมืองใหญ่ ราวกับว่าแสงนั้นเป็นเหมือนสัญญาณว่าได้เวลาวางงานหนักตรงหน้า เพราะถึงเวลากลับบ้านแล้ว เราชอบแสงเวลานี้ และชอบบรรยากาศแบบนี้ เมื่อมีคนขี่จักรยานผ่านมาก็พอดีกับความรู้สึกที่เราอยากถ่ายทอดออกมาให้เห็นเป็นภาพ
Candid Shot 4: No Technology
หากจะไปเที่ยวย่านชินไซบาชิ ก็ต้องลงที่สถานีชินไซบาชิ ทางออก 6 ซึ่งนักท่องเที่ยวจำนวนมหาศาลต่างพากันมุ่งหน้ามายังสถานีนี้อย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ เราเองก็เช่นกัน แต่เหนือความคาดหมาย ช่วงเวลาสายๆ ทำให้เราเจอกับผู้คนที่บางตา แสงแดดอุ่นๆ ทำให้เห็นริ้วฝุ่นปลิวอยู่ท่ามกลางแสงแดด เวลาเดียวกัน เราเห็นคุณลุงคนนี้ยืนรอรถไฟขบวนถัดไปด้วยท่าทีสงบ สายตาของเขาจดจ้องอยู่กับโทรศัพท์มือถือรุ่นฝาพับขนาดเล็ก ที่ไม่มีแม้หน้าจอให้เลื่อนสไลด์ดูอะไรได้เลย
Candid Shot 5: Take a Rest & Relax
การเดินทางที่สะดวกที่สุดของญี่ปุ่นก็คือรถไฟ ทำให้ความวุ่นวายและเร่งรีบปรากฏให้เห็นอยู่ทุกเช้าและทุกเย็น เพราะเป็นเวลาที่เหล่าซาลารีแมนทุกออฟฟิศต่างมารวมตัวกัน เราขยับเวลาเดินทางเป็นช่วงสายๆ เพื่อหนีจากความแออัดยัดเยียดในขบวน และในระหว่างนั้นเอง เราก็เห็นคนคนหนึ่งยืนจับห่วงด้วยสองมือ เราเลยตั้งคำถามในใจว่า หรือเพราะความเร่งรีบด้านบน ทำให้เขามีเวลาหยุดนิ่ง เพื่อลดภาวะความเหนื่อยล้าในขบวนรถไฟที่ไม่แออัดเช่นนี้
Candid Shot 6: Pause the Time
ความสงสัยบวกกับความอยากรู้แต่ไม่อยากถาม ระหว่างทางเดินที่มุ่งหน้าไปย่านโดทงโบริ เราเห็นผู้ชายหน้าตาคล้ายแขกนั่งทอดสายตาอยู่เพียงลำพังท่ามกลางชาวญี่ปุ่น เราสังเกตเห็นว่าเขานั่งท่านี้นานมาก เราจึงลองเดินเข้าไปใกล้ๆ และยกกล้องขึ้นมาถ่ายภาพ เราคิดว่าเขาจะหันมาพูดอะไรบ้าง แต่ทุกอย่างก็หยุดนิ่งเหมือนเขากดปุ่มพอสเอาไว้ ไม่รับรู้ความเคลื่อนไหวใดๆ ทั้งๆ ที่ด้านขวามือคือสะพานเอบิสึ สะพานเล็กๆ ที่เชื่อมต่อระหว่างย่านชินไซบาชิกับย่านโดทงโบริ ที่ที่ผู้คนมากมายมาถ่ายรูปคู่กับป้ายไฟนีออนกูลิโกะแมน
Candid Shot 7: Work is Life, Life is Work
เราเดินทางต่อไปที่กรุงโตเกียว เมืองใหญ่ที่แสนวุ่นวาย เมืองที่เต็มไปด้วยร้านกาแฟ ร้านค้า ร้านอาหาร ความทันสมัย ประวัติศาสตร์ เทคโนโลยี และตึกระฟ้ามากมาย เพื่อหลบความวุ่นวายสักพัก เราเลือกร้านซูชิสายพานเล็กๆ แห่งหนึ่ง ภายในร้านมีลูกค้ามากมาย แต่บรรยากาศกลับสงบเงียบราวกับไม่มีคน เราเลือกนั่งที่บาร์เพื่อตั้งใจดูศิลปะแห่งการปั้นซูชิ ทุกท่วงท่าทำให้เรารู้สึกว่าเขารักในสิ่งที่ทำเป็นอย่างมากจนเรารู้สึกได้ ต่อให้เป็นซูชิ อาหารง่ายๆ แต่เขาก็ให้คุณค่าและความสำคัญเป็นอย่างมาก แถมยังเป็นคนสูงอายุด้วย แสดงว่าเขารักในงานนี้ ถึงแม้จะไม่ใช่ร้านซูชิจิโร่ชื่อดัง แต่ด้วยความตั้งใจเป็นอย่างมาก ซูชิเซตที่เรากินจึงอร่อยมากขึ้นเรื่อยๆ จนถึงคำสุดท้าย
Candid Shot 8: Slow Life
ชีวิตช้าลงบ้างก็คงดี… ประโยคนี้ได้มาจากในตอนเช้าของการเดินทางวันท้ายๆ โดยระหว่างทางที่พักและสถานีรถไฟใต้ดิน เราได้เจอกับคุณตาผมสีขาวคนหนึ่งกำลังจับเรียงของเข้ารถมินิแวนอย่างขะมักเขม้น เรายืนมองสิ่งที่คุณตาคนนี้ทำอยู่เกือบ 2 นาที เขาก็ยังไม่มีทีท่าว่าจะหันมาหรือจัดของเสร็จ เราเลยกดถ่ายภาพคุณตาคนนี้เอาไว้ เพื่อย้ำกับตัวเองว่า แก่แล้ว… ชีวิตช้าลงบ้างก็คงดี ช้าแต่ไม่ใช่เชื่องช้า ช้าเพราะละเมียดกับการใช้ชีวิต (ที่เหลือ) และทำอาชีพที่รักให้เต็มที่ เหมือนอย่างที่คุณตาคนนี้เลือกทำ
Candid Shot 9 : Good Morning, Good Life
หากใครไปเที่ยวญี่ปุ่น อยากให้ลองตื่นเช้าขึ้นกว่าที่เคย แล้วเดินสำรวจรอบๆ ที่พักดูสักหน่อย ไม่แน่ว่าอาจจะเจอร้านกาแฟสวยๆ หลบซ่อนตัวอยู่ใต้อพาร์ตเมนต์ ร้านขายขนมปังไซซ์เล็กที่อบอวลไปด้วยเบเกอรีโฮมเมดกลิ่นหอม เราเองก็เช่นกัน เช้าที่เช้ากว่าวันหนึ่ง ถึงแม้เราจะไม่พบ hidden place แต่เราพบเห็นการเคลื่อนไหวของชาวญี่ปุ่นหลากหลายอาชีพในทุกๆ อิริยาบถที่น่าสนใจแทน