MetroCard
New York City, USA
ป๊อก – ไพโรจน์ พิเชฐเมธากุล
MetroCard
“Souvenir จากนิวยอร์กของเราคือ บัตรรถไฟใต้ดิน ที่ทำให้เราไปได้ทุกที่ มันคล้ายวีซ่าเหมือนกันนะ เป็นบัตรที่ทำให้เราได้ไปที่ใหม่ๆ เจอคนใหม่ๆ
“ที่นิวยอร์กเขาเรียกรถไฟใต้ดินว่า subway การเดินทางของคนส่วนใหญ่จะไม่ใช่รถยนต์ส่วนตัว เขาจะใช้รถไฟใต้ดินเพราะมีเกือบ 500 สถานี วิ่งไปทั่วทั้งนิวยอร์ก subway สร้างขึ้นเมื่อ 143 ปีที่แล้ว สมัยนั้นยังไม่มีเทคโนโลยีในการก่อสร้างที่ดีเหมือนตอนนี้ ยังไม่มีรถเจาะหนักๆ ยังต้องใช้แรงงานคนทุบกำแพงอยู่ ผมว่าเขาฉลาดมากเพราะตอนสร้างเมืองเขาคิดมาหมดแล้วว่าจะมีรถไฟใต้ดิน วางระบบให้สายไฟทั้งหมดเก็บไว้ข้างล่าง ต่ำกว่าทางรถไฟใต้ดินอีก
“แล้วเมืองนิวยอร์กจะเป็นตารางๆ เป็นบล็อกๆ ไล่ไปตั้งแต่ถนนหนึ่ง ถนนสอง ถนนสาม จนถึงร้อย ส่วนถนนที่มาตัดจะเรียกว่า avenue ก็ไล่ไปเหมือนกันตั้งแต่ 1st Ave. 2nd Ave. ขึ้นไปเรื่อยๆ สมมติว่านัดกันที่ถนนหนึ่งตัดกับ Fifth Avenue ทุกคนจะรู้เลยว่าต้องเจอที่หัวมุมนี้ ตรงนี้เท่านั้น เพราะทั้งหมดจะเป็นสี่เหลี่ยมเลยครับ ไม่มีผิดแน่นอน ซึ่งรถไฟจะขึ้นแทบทุกสตรีทเลย มีสถานีถี่มาก ถ้านั่งที่สถานีบนสุดจาก Bronx มาล่างสุดที่ Brooklyn น่าจะใช้เวลาประมาณ 2 ชั่วโมง เหมือนจากกรุงเทพฯ ไปชลบุรี”
เอกลักษณ์ของ subway ที่มีเฉพาะแค่ที่นิวยอร์ก
“Subway นิวยอร์กเรากินข้าวได้ บางทีมีจัดปาร์ตี้ มีแดนซ์บนรถไฟ พอดึกๆ ตี 1 ตี 2 โฮมเลสก็จะมานอนบนรถไฟยาวไปถึงเช้า เรารู้สึกว่ามันน่าสนใจ แค่ตัวเราไปเขียนรูปบนรถไฟก็ว่าแปลกแล้วนะ มันมีคนเอากระทะมาทำกับข้าว เอาเค้กมาทำด้วย รถไฟใต้ดินนิวยอร์กบางทีก็มีสัตว์ประหลาดมานั่งอยู่ มีก๊อดซิลล่าขึ้นมา ลองไปหาคลิปดูก็ได้ แต่จะเห็นว่าคนเขาไม่ตื่นเต้นเลย ปกติ เพราะเขาทำอะไรก็ได้ในรถไฟ
“อย่างบ้านเราห้ามเอาน้ำขึ้นไปดื่มข้างบน ที่นิวยอร์กเอาผักมานั่งหั่น มีพ่นกราฟฟิตี้ เราเห็นคนมาทำงานศิลปะในรถไฟเยอะมาก มีอันหนึ่งที่เจอ เป็นนักมายากลเอาตุ๊กตาหมาติดทุกเสา เขาอยากจะแจกลูกโป่งให้กับเด็กๆ พอเด็กขึ้นมาก็เอาออกไปได้เลย ไม่ต้องมาหาตามข้างถนน เรารู้สึกว่ามันน่ารักดี”
“อีกอันที่เราเห็นบนอินเตอร์เน็ตแล้วน่ารักมากคือปาร์ตี้วันเกิด เขาอยากเซอร์ไพรซ์วันเกิดเพื่อน เลยขึ้นรถไฟมานัดแนะกับผู้โดยสารคนอื่นๆ ก่อน ให้ช่วยถือลูกโป่งถือป้าย แล้วนัดกับเจ้าของวันเกิดว่าอีกสองป้ายให้ขึ้นมาเจอกัน คนในขบวนก็ร่วมสนุก ช่วยกันร้องเพลงแฮปปี้เบิร์ธเดย์ไปด้วย หรืออย่างนิทรรศการแสดงศิลปะก็เคยมีนะ มีแจกไวน์ให้คนมาชมดื่ม บางคนมาแสดงสิทธิ ใครสนับสนุนทรัมป์ก็แต่งตัวเป็นทรัมป์ มันเลยเป็นที่ของทุกคนจริงๆ น้อยคนมากที่จะนั่งแท็กซี่หรืออูเบอร์ เพราะมันแพง รถไฟหนึ่งเที่ยวราคา 2.75 เหรียญฯ นั่งเหมาไปไกลสุดทางเลยก็ได้”
…
คนนิวยอร์กกับ subway
“subway คือเส้นเลือดของคนนิวยอร์กเลยครับ มันวิ่งทุกสาย มันไปทุกที่ เหมือนเป็นน้ำหล่อเลี้ยงชีวิตของคนในนิวยอร์ก เขาไม่ขับรถกันเป็นของฟุ่มเฟือย หาที่จอดก็ยาก รัฐบาลก็ไม่ได้สนับสนุน เพราะเขามีระบบขนส่งสาธารณะที่สะดวกสบายอยู่แล้ว คุณจะใช้รถทำไม แล้วถ้ามีรถเอาไปจอดข้างถนนก็ต้องเสียค่าจอดด้วยนะ ซึ่งจะจอดได้ไม่เกิน 2 ชั่วโมง สมมติว่าคุณไปช้อปปิ้ง ก็ต้องคอยวิ่งมาหยอดเหรียญ คุณดูหนังก็ต้องมาหยอด ถ้าไม่หยอดก็โดนใบสั่ง มันยุ่งยาก รถไฟใต้ดินเลยกลายเป็นที่ของทุกคนจริงๆ ไม่ว่าจะรวยจะจน และรู้ไหมว่าตั้งแต่วันแรกที่เปิดใช้จนถึงวันนี้ รถไฟวิ่งทุกวัน วันละ 24 ชั่วโมง ยังไม่เคยหยุดเลย”
นิวยอร์กกับ ‘ป๊อก’
“นิวยอร์กเหมือนเป็นเพื่อนที่ทั้งรักแล้วก็เกลียดด้วยในเวลาเดียวกัน มันให้ประสบการณ์เราหลากหลาย และเป็นครูด้วยในขณะหนึ่ง ถ้าเราไม่ไปนิวยอร์กวันนั้นก็คงจะไม่เป็นอย่างวันนี้ เมื่อก่อนเราคิดว่าศิลปะต้องอยู่ในแกลเลอรี ใส่กรอบสวยๆ วาดบนแคนวาสดีๆ ใครก็แตะต้องไม่ได้ แต่นิวยอร์กสอนเราว่าศิลปะก็อยู่ข้างถนนได้เหมือนกัน มันเหมือนเพื่อนคนหนึ่งที่คอยตบหลังเราเสมอ ‘มึงเอาเยอะไปนะ มึงคิดเยอะไป ลองปล่อยวางดูสิ ลองให้มันง่ายๆ ดู ลองใช้สัญชาตญาณสร้างงานศิลปะ แล้วดูสิว่ามันจะเป็นยังไง’ ของเราเลยออกมาเป็นแบบนี้ แต่บางทีนิวยอร์กก็เกลียดเรานะ หลายครั้งที่วาดรูปคนไร้บ้านอยู่ริมถนนก็สั่งให้คนมาไล่จับเรา แจกใบสั่ง เก็บค่าปรับเรา แต่สุดท้ายก็ยังสนิทกับมันอยู่ดี”
ABOUT HIM
‘ป๊อก’ – ไพโรจน์ พิเชฐเมธากุล
ศิลปินไทยในมหานครนิวยอร์ก ผู้ตัดสินใจช่วยเหลือคนไร้บ้านโดยการทำสิ่งที่เขาสามารถทำได้ดีที่สุด คือ ศิลปะ เขาเดินทางวาดรูปคนไร้บ้านทั่วนิวยอร์ก โดยเชื่อว่าศิลปะไม่จำเป็นต้องอยู่ในแกลเลอรีเพียงอย่างเดียว