มาหามังกร

ผู้คนส่วนใหญ่รอบตัวผมรับรู้ถึงการขยายอำนาจและการเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจของจีน แต่ก็ยังคงมีมุมมองในแง่ลบบางอย่างเกี่ยวกับจีน ซึ่งเกิดจากการได้เห็นพฤติกรรมอันไม่ศิวิไลซ์จากเหล่า ‘ทัวร์จีน’ ทั้งการแซงคิว โหวกเหวกโวยวาย และการขากถุย         ผมที่ใช้ชีวิตอยู่ในจีนต้องพบเจอสิ่งเหล่านี้แทบจะเป็นชีวิตประจำวันจนรู้สึกชินชาเมื่อเวลาผ่านไป         ผมเคยคุยกับเพื่อนคนไทยบางคน และลองตั้งคำถามเล่น ๆ ว่า ต้องทำอย่างไร คนจีนจึงจะปฏิบัติตนอย่างมีอารยะในมุมมองของคนไทยเรามากขึ้น         เพื่อนผมตอบว่า “ถ้ามีศาสนาสักศาสนามาให้คนจีนทุกคนนับถือและสร้างจารีตทางสังคมได้ ก็อาจจะช่วยเรื่องการวางตัวของคนจีนในด้านการแสดงมารยาท”...

เป็นที่รู้กันดีในปัจจุบันว่าจีนมีเป้าหมายที่จะยกระดับประเทศขึ้นเป็นมหาอำนาจอันดับหนึ่งของโลก ซึ่งก็ไม่ใช่แค่ความฝัน เพราะในปัจจุบันเศรษฐกิจของจีนมีขนาดใหญ่จนสามารถไล่ขึ้นมาตีคู่แข่งกับแชมป์เก่าอย่างสหรัฐอเมริกาใกล้เข้ามาทุกที         จุดเริ่มต้นของความยิ่งใหญ่นี้คือเหตุการณ์ไหน?         บางคนวิเคราะห์ว่าหลังจากฝ่ายอักษะพ่ายแพ้สงครามโลกครั้งที่ 2 และญี่ปุ่นถอนทัพออกจากจีน บ้างว่าหลังจากก๊กมินตั๋งปฏิวัติระบบฮ่องเต้ บ้างก็ว่าตอนที่เหมาเจ๋อตงก่อตั้งพรรคคอมมิวนิสต์จนชนะสงครามภายในและก่อตั้งสาธารณรัฐประชาชนจีนสำเร็จ หรือบ้างก็ว่าเป็นช่วงหลังจากที่เติ้งเสี่ยวผิงดำเนินนโยบายเปิดประเทศ    ...

“百善孝为先 – อันคุณธรรมทั้งปวง ความกตัญญูคืออันดับแรก”         หนึ่งในภาษิตจีนทีเหล่าซือประจำคลาสนำมาสอนอยู่บ่อย ๆ จนผมท่องจำได้อย่างแม่นยำ         ตอกย้ำให้ชัดเจนถึงความสำคัญของคุณธรรมว่าด้วยความกตัญญูในหมู่ชาวจีนแผ่นดินใหญ่ และชาวจีนโพ้นทะเล ซึ่งมองว่าความกตัญญูต่อผู้มีพระคุณคือสิ่งที่นำพาเราสู่ความเจริญรุ่งเรือง และผู้มีพระคุณสูงสุดสำหรับชาวจีนก็คงหนีไม่พ้น ‘บุพการี’...

ผู้คนแต่ละถิ่นต่างมีลักษณะนิสัยที่เป็นเอกลักษณ์ หลังจากที่ผมเริ่มต้นเข้ารับการศึกษาในประเทศจีน สร้างมิตรภาพและเข้าสังคมร่วมกับคนจีน ทำให้มีโอกาสได้สัมผัสกับลักษณะนิสัยอย่างหนึ่งที่มีเฉพาะในหมู่คนจีน ที่ทั้งแปลก และน่าชื่นชม ในเวลาเดียวกัน           “เกิดเป็นชายรักหน้าตา หากเป็นหญิงต้องรักชื่อเสียง”         ในชีวิตประจำวันผู้คนมักจะได้ยินคำว่า “ยอมเสียได้ทุกอย่าง...

คนจีนชอบความหรูหราแบบตะวันตก แต่ไฉนยังคงความเป็นชาตินิยมเอาไว้ได้?         นี่เป็นคำถามชวนคิดที่ผมได้ยินเมื่อไม่นานมานี้…         คำถามนี้ทำให้ผมนึกถึงคำภาษาอังกฤษ 2 คำ คือ ‘Modernization’ แปลว่าการทำให้ทันสมัย และคำว่า ‘Westernization’ แปลว่าการทำให้เป็นตะวันตก...

มนุษย์แต่ละชนชาติมีถิ่นกำเนิดแตกต่างกัน ภูมิประเทศและภูมิอากาศแตกต่างกัน มนุษย์ในแต่ละพื้นถิ่นจึงย่อมมีวิถีชีวิตในแบบเฉพาะของตัวเอง ไม่ว่าจะเป็นการกินอยู่ การแต่งกาย พิธีกรรม และความเชื่อ วิถีชีวิตเหล่านั้นเมื่อผ่านการบ่มเพาะโดยกาลเวลา หล่อหลอมเกิดเป็น ‘วัฒนธรรม’ ต่างๆ บนโลกขึ้น         มีคำกล่าวที่ว่า “วัฒนธรรมคือจิตวิญญาณของผู้คน” สามารถตีความได้หลากหลาย เพราะวัฒนธรรมคือหนึ่งในสิ่งที่หล่อหลอมแนวคิด...

“นักสู้ที่ยอดเยี่ยมที่สุดหาใช่นักสู้ที่เชี่ยวชาญมวยหมัด คาราเต้ หรือยูโด แต่คือคนที่สามารถหลอมรวมวิชาการต่อสู้หลากหลายรูปแบบมาประยุกต์ใช้ให้เข้ากับตัวเอง นักสู้ที่เก่งที่สุดคือคนที่รู้จักเหวี่ยงลูกเตะใส่นักมวยหมัด จับนักคาราเต้ทุ่มลงพื้น และขว้างหมัดที่ดีเกินไปสำหรับนักยูโด”         ‘หลี เสี่ยวหลง’ หรือที่รู้จักกันดีในนาม ‘บรูซ ลี’ ตำนานนักแสดงชาวจีนและผู้เชี่ยวชาญศิลปะการต่อสู้      ...

ต้องยอมรับว่าประเทศไทยมีชื่อเสียงเป็นอันดับต้นๆ ของโลก หลายคนคงจะเคยได้ยินคำกล่าวอันแสนภาคภูมิทำนองนี้จากญาติผู้หลักผู้ใหญ่ ครูบาอาจารย์ หรือกระทั่งในนิตยสารและรายการโทรทัศน์วิทยุ อาจจะฟังดูเวิ่นเว้อเพ้อฝัน แต่ในความเป็นจริงคงจะไม่ขนาดนั้นหรอกกระมัง…         คนไทยส่วนมากที่เสพสื่อวัฒนธรรมต่างชาติเป็นหลัก จำพวกเค-พ็อพ หรือซีรีส์เกาหลี ภาพยนตร์ฮอลลีวูด แฟชั่นยุโรป หรือดนตรีสากลหลากแนว มักจะมองข้ามอะไรบางอย่างใน ‘ความเป็นไทย’ ไป...

‘จีน’ และ ‘ยิว’ สองเชื้อชาติที่โด่งดังที่สุดในโลกตั้งแต่อดีตจนปัจจุบัน ตั้งแต่ประวัติศาสตร์การสร้างชาติอันยาวนานมาสู่การเป็นชาติที่มีอำนาจทางเศรษฐกิจ และความเป็นอัจฉริยะในด้านต่างๆ สองชาตินี้มีความคล้ายคลึงกันในหลายแง่ และแตกต่างกันอยู่ในหลายด้าน         ความเหมือนอย่างแรกของจีนและยิวคือทั้งสองต่างเคยเป็นอารยธรรมที่เจริญรุ่งเรืองมาก่อนตั้งแต่ยุคที่เพิ่งเริ่มมีการจดบันทึกประวัติศาสตร์ มีวัฒนธรรมและศาสนาเป็นของตัวเอง ยูดายเป็นศาสนาของชาวยิว ส่วนชาวจีนในประวัติศาสตร์ส่วนมากนับถือลัทธิเต๋า และลัทธิขงจื๊อ      ...