ผมนั่งอ่านนิวส์ฟีดในทุกวันนี้ แล้วก็นึกถึงนิยายเรื่อง ‘คนขี่เสือ’ ขึ้นมา
มันเป็นนิยายของ ภาวนี ภัฏฏาจารย์ นักเขียนชาวอินเดีย แปลโดย จิตร ภูมิศักดิ์ ผมเคยอ่านตั้งแต่เมื่อครั้งยังเรียนมหาวิทยาลัย สมัยนั้นเป็นยุคประชาธิปไตยในบ้านเราเบ่งบาน นายกรัฐมนตรีมาจากการเลือกตั้ง เศรษฐกิจเฟื่องฟู อสังหาฯ หุ้น ฯลฯ สังคมไทยกำลังจะก้าวเข้าสู่ความเป็นนิกส์ หรือประเทศอุตสาหกรรมใหม่
เมื่อประชาธิปไตยเบ่งบาน องค์กรสื่อมวลชนก็เติบโตได้รวดเร็ว มันทรงพลังอำนาจและมีพลังครอบงำอย่างแท้จริง ไทคูนผู้ยิ่งใหญ่ทางธุรกิจหลายคนก้าวขึ้นมาจากวงการสื่อ คนทำงานสื่อมีอิทธิพลท่วมท้น
มันเป็นโลกที่มวลชนยังคงต้องรอรับข้อมูลจากสื่อมวลชน ความยิ่งใหญ่ของใครสักคนจะต้องมีสื่อมวลชนคอยผลักดันหรือหนุนหลังให้เขาก้าวขึ้นไป
ในช่วงเวลานั้น ตามความคิดของผม ‘เสือ’ ยังขึ้นหลังของมันได้ยาก และมีเพียงไม่กี่คนที่ได้ขึ้น เพราะเทคโนโลยียังไม่มา democratized สื่อ
จนกระทั่งเราเริ่มมีอินเทอร์เน็ต โทรศัพท์มือถือ และคอมพิวเตอร์พีซี จนเมื่อเทคโนโลยีแพร่หลาย ทุกวันนี้เราแทบไม่ต้องพูดถึงสภาพการเมืองและสังคมที่เปลี่ยนแปลงไปด้วยสมาร์ตโฟน ไว-ไฟ สามจี โซเชียลมีเดีย อะไรๆ ที่เราเห็นกันกลาดเกลื่อนในทุกวันนี้คือสิ่งที่เพิ่งเป็น เพิ่งมี
จนเมื่อผมนั่งอ่านนิวส์ฟีดในทุกวันนี้ แล้วก็คิดว่า ‘เสือ’ เป็นสิ่งที่เราขึ้นไปขี่หลังมันได้ง่ายๆ ใครๆ ก็ก้าวขึ้นไปได้ ในยุคสมัยที่ถึงแม้บ้านเมืองจะไม่เป็นประชาธิปไตย แต่สื่อกลับเป็นประชาธิปไตยอย่างยิ่ง นี่คือข้อดีที่เรามองเห็น
ไม่ใช่แค่แกนนำทางการเมืองที่จะได้ขึ้นเวทีไปปราศรัยนำม็อบ ไม่ใช่นักวิชาการชื่อดังที่จะได้เดินสายออกทีวีหรือให้สัมภาษณ์หนังสือพิมพ์ แต่มันคือพวกเราทุกคน เราสามารถขึ้นหลังเสือได้เพียงลัดนิ้วมือ และขี่เสือโลดแล่นไปอย่างเพลิดเพลินใจ
ในที่สุด เราต่างเป็นเสือของกันและกัน เราต่างกำลังขี่หลังกันอยู่ เราต่างหนุนส่งกันให้ลอยสูงขึ้นไปเรื่อยๆ
และในขณะเดียวกันนั้น เราต่างก็เฝ้ารอจังหวะที่จะได้ขย้ำคอกัน เสือที่ตัวใหญ่ขึ้นเรื่อยๆ หลังเสือสูงขึ้นเรื่อยๆ และลงยากขึ้นเรื่อยๆ นี่คือสิ่งที่ต้องระวัง
เมื่อมีใครสักคนพลั้งเผลอแสดงความคิดเห็นอะไรผิดพลาดเพียงสักนิด เขาก็หล่นร่วงลงมาบาดเจ็บ และถูกเสือของเขาเองเล่นงาน หรือเมื่อเขาเอือมระอา และเบื่อกับสถานะสูงส่งบนหลังเสือนั้น จนถึงวันที่เขาสละทิ้งมัน แต่ก็ไม่สามารถจะลงมาได้อย่างปลอดภัย
เมื่อเทคโนโลยีเปลี่ยนไป รูปแบบการสื่อสารแบบใหม่ๆ เกิดขึ้นมา ทำให้ ‘เสือ’ เปลี่ยนแปลงไป
นิยายเก่าๆ สุดคลาสสิกที่ผมเคยอ่านตอนหนุ่มๆ ยังคงนำมาอธิบายชีวิตและสังคมในปัจจุบันได้อย่างแหลมคม